Kanttekeningen bij de Utrechtse metroplannen
vrijdag 3 maart 2023
Na een tramnetwerk, heeft Utrecht nu ook ambities voor een metronetwerk. Maar volgens bouwkundig ingenieur én Utrechter Wolfgang Spier kan dat plan nu al de ijskast in. Het Utrechtse metroplan is ten dode opgeschreven,
In 1975 begon de aanleg van de eerste lijn van een regionaal Utrechts tramnetwerk; een sneltram van IJsselstein naar Zeist. Bijna een halve eeuw later, in 2022, reden voor het eerst sneltrams vanuit IJsselstein naar de andere kant van de stad, maar niet verder dan het Utrecht Science Park (toen: De Uithof). Die lijn is dus helemaal niet af en het tramnetwerk is mislukt. De zelfbenoemde metropool Utrecht wil namelijk geen tramnetwerk meer, maar een metronetwerk.
Kernprobleem: er is geen probleem
Op een willekeurige halte in een willekeurige stadswijk staan in een willekeurige buitenlandse stad meer mensen op de halte dan er langs fietsen In Nederlandse steden is dat precies andersom. Een bus is dan snel vol en daarom zijn langere sneltrams of metro’s daar wél nodig.
Toch rijden de meeste mensen er in auto’s langs. Ook in tramsteden die even klein zijn als Utrecht, zoals Gent, Bielefeld of Zaragoza (waar de Utrechtse sneltrams zijn gemaakt). Daar gaan grofweg 45 procent van alle verplaatsingen per auto, 25 procent per stedelijk ov en hooguit 15 procent per fiets. Volgens de Utrechtse 'Monitor mobiliteitsplan 2019' gaat 47 procent van alle verplaatsingen per fiets, 20 procent per auto en 4 procent per stedelijk ov – dat was eind vorige eeuw nog 12 procent. Zie ook de afbeelding onderaan dit artikel.
Ook in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag daalt het aandeel stedelijk ov. Daar tellen ze treinpassagiers ook mee en dan lijkt het alsof in Amsterdam een kwart van alle verplaatsingen per bus, tram, metro gaan. In werkelijkheid is dat volgens meer gedetailleerde CBS-tellingen slechts 10 procent.
Auto-aandeel daalt vanzelf in groeiende steden
Utrecht gaat er prat op dat het aandeel auto daalt, maar dat gebeurt in alle groeiende steden. Op een gegeven moment zijn de stadswegen gewoon vol en als er nóg meer mensen bijkomen moeten ze met andere vervoermiddelen, anders lopen ze allemaal vast. Daarom daalde bijvoorbeeld het aandeel auto in groeiende metropolen als Parijs of Tokyo naar zo’n 15 procent.
Prestigeprojecten
Fiets en bus hebben echter één groot nadeel: ze leveren geen prestige. Steden willen graag lange sneltramvoertuigen, het liefst ondergronds want dan heeft het metrofuncties en dan ben je een echte metropool. Om ze te vullen wordt in fietsland Nederland een veelvoud aan buslijnen opgeheven zodra er één sneltram- of metrolijn bijkomt.
Dwang werkt niet
De meeste mensen moeten dan langer lopen naar minder haltes, vaker overstappen en zijn - van huis tot bestemming - langer onderweg vergeleken met die bussen. Maar daar kijken Nederlandse vervoerkundigen minder naar. Daarom neemt het aantal auto’s in Nederland zelfs sneller toe dan de bevolkingsgroei. Dwang werkt dus niet.
Toch proberen Nederlandse steden om automobilisten richting het ov te bewegen, door parkeren moeilijker en duurder te maken. Door tegelijk het ov slechter te maken, zullen stedelingen verhuizen naar plattelandsgemeenten waar parkeren gratis is en de snelweg snel te bereiken.
De ov-bereikbaarheid wordt dan nóg slechter. Zo promoten steden met daden het autoverkeer, terwijl ze met woorden tegen meer autoverkeer zijn.
Meer geld naar ov dan naar auto?
Eind vorig jaar maakte het ministerie bekend dat het 4 miljard investeert in ov en 1,1 miljard extra in snelwegverbredingen. Maar let op het woordje extra. Voor snelwegverbredingen was al 15 miljard gereserveerd. In werkelijkheid gaat dus 16,1 miljard naar auto en 4 miljard naar ov.
Alleen al het maken van brede betonviaducten, betonbakken en asfaltvlaktes stoot zo enorm veel CO2 en stikstof uit dat extra geld nodig is om boeren uit te kopen. Die 4 miljard voor ov gaat vooral naar betonnen metrotunnels in Amsterdam en Utrecht.
Duizenden miljoenen voor metro
In plaats van serieus te overwegen of nóg langere metrovoertuigen inzetten wel zo’n goed idee is, kreeg de gemeente Utrecht 600 miljoen voor een metronetwerk dat 5.000 miljoen mag kosten. Amsterdam kreeg 1.500 miljoen om de Noord/Zuidmetro te verlengen naar Hoofddorp.
Het ministerie weet nu al dat nog veel meer buslijnen zullen verdwijnen om die metrovoertuigen te vullen. Lokale politici beseffen dat pas nadat ingestemd hebben. De meeste ov-reizigers krijgen dan (wederom) langere reistijden en zullen (wederom) overstappen op auto’s. Daarom is 16.100 miljoen gereserveerd voor snelwegverbredingen. Dat is zo enorm veel geld dat niemand zich er iets bij kan voorstellen.
Beste Wolfgang Spier,
Het is een treurige constatering. OV is niet meer een nutsvoorziening maar een verdienmodel geworden. Wat in de stad Utrecht aan de gang is komt allemaal door Groen Links. Zij houden woningbouw tegen maar ook het OV verbindingen voorbij de gemeentegrenzen. In het begin van mijn Statenperiode pleitte 50PLUS er al voor om de tramlijn vanuit voorheen de Uithof nu Science Park door te trekken naar Zeist met aansluiting naar Amersfoort en verder. Inderdaad nog steeds niet gerealiseerd.
Wij zijn als Staten afgelopen zomer op excursie geweest nota bene samen met de raadsleden van de gemeente Utrecht naar Berlijn om te ervaren hoe daar het OV werkt binnen en buiten de ring.
Alles is daar mogelijk inderdaad ook ondergronds maar doet niet onder voor bovengronds. Heel functioneel. Maar inderdaad nog niets van eventuele plannen van daaruit te merken.
Utrecht is wel , met de vele studenten, een fietsstad. Een Tsunami van fietsers komt er op je af. Als voetganger ben je kansloos om over te steken.
Zit al 12 jaren voor de 50PLUSparij in de Staten met 1 zetel. Het is snoeihard knokken om door de GroenLinks (coalitiepartner) barrière heen te breken. Hopelijk is het na de verkiezingen anders.
Is de samenstelling anders waardoor we een beter aangepast voor iedereen kunnen ontwikkelen.
50PLUS zal zich daar voor blijven inzetten.
Vriendelijke groeten,
Mieke Hoek, Lijsttrekker voor de 50PLUS-partij hopelijk voor een 4e termijn
Overigens ook al ruim 20 jaren raadslid in de gemeente Stichtse Vecht.
Waar inwoners enorm gedupeerd zijn door de verschraling van het OV richting de stad Utrecht
0620206240
U ook succes met uw werk
Ingediend door Mieke Hoek op za, 04/03/2023 - 10:34
Dank u wel. In totaal zijn op de route van de sneltramlijn IJsselstein/Nieuwegein-De Uithof/USP zo'n 15 buslijnen opgeheven. Als men dat niet had gedaan zouden die lange sneltramvoertuigen te leeg blijven. Daarom hoop ik dat u de moed heeft om voortaan tegen sneltram en metro zult stemmen. Als minder mensen in ov stappen zijn langere ov-voertuigen juist nadelig. Binnenkort zal ik schrijven over alternatieven. Succes en vriendelijke groet, Wolfgang Spier.
Ingediend door Wolfgang Spier op vr, 10/03/2023 - 11:51
Reactie toevoegen