Met meer trein kan emissieplafond omlaag

“De conclusie van het Metaforum maakt het nog moeilijker om de klimaatcrisis op te lossen”, stelt Peeters. Als Europa in 2050 emissievrij wil zijn, moeten we nu alvast productiecapaciteit voor het spoor bijbouwen, en als meer mensen de trein nemen, kan dat de politieke druk binnen de Europese Unie opvoeren om het emissieplafond te verlagen.

Emissierechten

In het rapport van Metaforum wordt uitgelegd hoe het Emission Trading System (ETS) werkt: “Er bestaat een markt van emissierechten en een Europese prijs voor emissierechten. Omdat alle uitstoters beperkt worden in hun CO2-uitstoot door het aantal beschikbare emissierechten, zullen diegenen die gemakkelijk hun uitstoot kunnen terugdringen een deel van hun rechten verkopen aan wie het lastiger heeft om onder het emissieplafond te blijven.”

Het resultaat hiervan is dat de kostprijs om een extra ton CO2-uitstoot te verminderen in de hele mobiliteitssector van de EU dezelfde is, schrijven de onderzoekers. Voor vluchten buiten de Europese Unie geldt het uitstootplafond niet en levert een vermindering van vluchten wel milieuwinst op.

Drie decennia de tijd

Maar volgens Peeters gaat het economisch mechanisme van het ETS voorbij aan de technische, sociale en economische inspanningen die nodig zijn, om in 2050 van de fossiele emissies af te zijn. “Die vergen namelijk decennia om geheel gerealiseerd te worden. En daar hebben we op zijn best nog maar drie van.”

De lector van de BUAS vindt dat we niet moeten wachten tot de CO2-kosten binnen het ETS hoog genoeg zijn, om dan pas op zoek te gaan naar een alternatief voor de luchtvaart. “Dan is het veel te laat om die productiecapaciteit bij te bouwen.”

Luchtvaartsector niet duurzamer

De vooralsnog enige duurzame oplossing voor de luchtvaartsector, is om synthetische brandstoffen te gebruiken die worden geproduceerd uit CO2 afkomstig uit de atmosfeer. “Maar de luchtvaartsector heeft nog geen concrete plannen deze nieuwe dure brandstof in te voeren”, weet Peeters.

En daarom ligt de bal dus bij de spoorsector. “Veel spoorbedrijven zitten nu al op in ieder geval 60 tot 80 procent minder uitstoot dan luchtvaartbedrijven. Het is noodzakelijk om die mogelijkheden met beide handen aan te grijpen in de strijd tegen klimaatverandering. Dus als we pas bij gaan bouwen tegen de tijd dat luchtvaart een heel groot deel van de emissierechten verbruikt en veel meer mensen met de trein willen, is het voor de klimaatdoelen te laat.”

En dan is er nog een probleem met deze redenering van de KU Leuven. “Wanneer iedereen die het geld ervoor heeft om zoveel mogelijk te vliegen omdat ‘het toch niet uitmaakt’, zullen de kosten van CO2-rechten stijgen. De gevolgen daarvan voelt iedereen; ook degenen die niet zo rijk zijn en meestal al een bescheiden CO2-voetafdruk hebben. Dat komt omdat hun energiekosten en de kosten van veel producten  door ETS zullen gaan toenemen. Daar zit iets onrechtvaardigs in.”

Emissieplafond naar beneden

Bovendien is het Emission Trading System een papieren constructie is die met een pennenstreek kan worden aangepast, besluit Peeters. “Bijvoorbeeld als meer mensen de trein gaan nemen, zodat meer politiek draagvlak ontstaat om het plafond sneller naar beneden te brengen. Ondertussen bepalen de fysieke werkelijkheid, infrastructuur, fabrieken van nul-emissiebrandstoffen, enzovoort, uiteindelijk de emissies. Maar dat kan alleen als nu zoveel mogelijk mensen de trein pakken in plaats van het vliegtuig. Die aanpassingen en investeringen worden maar ten dele door een ETS veroorzaakt.”