Voor veel mensen in Nederland is bereikbaarheid vanzelfsprekend. Even op de fiets stappen om boodschappen te doen of de bus nemen naar het werk of school is een dagelijks ritueel. Maar voor sommigen is het bereiken van hun bestemming niet zo vanzelfsprekend. Het KiM-onderzoek ‘Beperkt bereikbaar: een kwalitatieve studie naar bereikbaarheidsarmoede’ toont aan dat diverse problemen een barrière kunnen vormen voor mensen om werk, voorzieningen, familie en vrienden te bereiken.
Beperkte bereikbaarheid in beeld
Het onderzoek laat zien dat mensen met bereikbaarheidsproblemen diverse vormen van barrières kunnen ervaren. Zo kunnen er problemen zijn bij het vervoer zelf, zoals weinig of slecht toegankelijke haltes, een lage frequentie van het openbaar vervoer, overvolle bussen tijdens spitstijden of een onveilige infrastructuur. Ook beperkte voorzieningen in de buurt of geen betaalbare woning nabij de gewenste woonlocatie kunnen een rol spelen.
Persoonlijke verhalen illustreren problemen
Het onderzoek maakt gebruik van persoonlijke verhalen van stedelingen en mensen uit de regio om de ervaringen met bereikbaarheidsproblemen en de gevolgen ervan voor deelname aan de samenleving te illustreren. De verhalen variëren van mensen die niet kunnen fietsen en daardoor beperkt zijn in hun bewegingsvrijheid tot mensen die afhankelijk zijn van anderen om op hun bestemming te komen.
Gevolgen van bereikbaarheidsproblemen
Het onderzoek laat zien dat bereikbaarheidsproblemen kunnen leiden tot verminderde deelname aan de maatschappij. Mensen vinden vaak manieren om toch aan activiteiten mee te kunnen doen, maar dit kost soms veel tijd, geld en moeite. Vooral met hulp van anderen weten zij hun bestemming te bereiken. De directe gevolgen voor hun ervaren deelname aan de maatschappij lijken daardoor beperkt, maar toch ervaren zij minder sociale contacten en beperkingen in werk, school en studie of bij zorg. Door de beperkte reisopties hebben zij minder keuzes in activiteiten en bestemmingen en zijn ze kwetsbaar voor veranderingen.
Grenzen tussen bereikbaarheidsproblemen en -armoede
Het ontbreken van concrete bereikbaarheidsdoelstellingen maakt het lastig om de grens tussen acceptabele bereikbaarheidsproblemen en ongewenste bereikbaarheidsarmoede te bepalen. Bereikbaarheidsindicatoren op basis van bijvoorbeeld reistijd tot bestemmingen geven wel houvast, maar kunnen niet alle vormen van bereikbaarheidsarmoede in kaart brengen.
Samenwerking noodzakelijk
Mobiliteitsbeleid alleen is niet voldoende om bereikbaarheid voor iedereen te realiseren. Er zijn dwarsverbanden met andere beleidsterreinen zoals zorg, onderwijs en wonen die ook van invloed zijn op de bereikbaarheid. Daarom is samenwerking met andere departementen en overheden noodzakelijk om bereikbaarheidsproblemen aan te pakken. Concrete bereikbaarheidsdoelstellingen en -indicatoren op basis van bijvoorbeeld reistijd tot bestemmingen zijn essentieel om inzicht te krijgen in de omvang van de problematiek en de effectiviteit van maatregelen. Alleen zo kan bereikbaarheid voor iedereen worden gerealiseerd, zodat iedereen volwaardig kan deelnemen aan de samenleving.

foto: Shutterstock
Meer artikelen met dit thema
FlixBus mag nachtlijn starten op A'dam Centraal
8 mei om 17:17 uurLangeafstandsbusvervoer FlixBus startte 11 mei de dagelijkse nachtlijn N75 naar Berlijn vanaf de IJzijde op…
CNV kondigt vijfdaagse staking streekvervoer aan
30 jan om 14:19 uurWerknemers in het streekvervoer leggen vanaf 6 februari wederom het werk neer. De staking betreft…
De klantvraag is gewijzigd – nu het ov-product nog
12 jan om 12:06 uurBleef tijdens de coronacrisis het ov-niveau nog grotendeels op peil (door extra subsidie vanuit IenW) terwijl…
Nachttrein Groningen - Schiphol 20 januari van start
9 jan om 12:01 uurFeestvierders uit bijvoorbeeld Zwolle, Assen of Almere die in Amsterdam of Groningen willen stappen en…
Eerste nachttrein arriveerde dit weekend vanaf Maastricht op Schiphol
20 dec 2022De eerste nachttreinverbinding in open toegang is van start gegaan. De Arriva nachttrein arriveerde vanaf…
Noord-Nederland presenteert ov-Ontwikkelagenda 2040
13 dec 2022Noord-Nederland heeft haar plannen voor een betere ov-bereikbaarheid gebundeld in de zogenoemde Ontwikkelagenda…
Grote investeringen in bereikbaarheid Zuid-Holland
15 nov 2022Het Rijk, de Metropoolregio Rotterdam/Den Haag, Provincie Zuid-Holland en de gemeentes Den Haag en Rotterdam…
Blog: Vier handvatten voor Kamerdebat NS-concessie
22 aug 2022In 2024 loopt de concessie van NS voor het hoofdrailnet af. Het vorige kabinet heeft besloten om NS onderhands…