Niet alleen de reizigers zullen de impact van bezuinigingen voelen — ook de kwaliteit van de ov-infrastructuur komt waarschijnlijk onder druk te staan. Zonder aanvullende financiële middelen zullen de bezuinigingen érgens op moeten worden doorgevoerd. Het lijkt onvermijdelijk dat een van de sterke pijlers van het ov-systeem, de ov-knooppunten, geraakt zal worden.
Kwaliteit ov-knooppunten holt achteruit door financiële tekorten

Foto: Goudappel
De afgelopen twintig jaar zijn de knooppunten getransformeerd tot aantrekkelijke toegangspoorten tot het ov-systeem met een essentiële rol in de mobiliteitstransitie. Tegelijkertijd blijft het beheer en onderhoud achter, met name van secundaire functies zoals verblijfskwaliteit en ruimtelijke inbedding. De focus ligt vooral op het faciliteren van vervoersstromen. Juist die secundaire aspecten dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de reis. Als deze structurele achterstand samengaat met aanstaande bezuinigingen op exploitatiesubsidies, dreigt een neerwaartse spiraal die de kwaliteit van ov-knooppunten verder onder druk zet.
Metrostation Pijnacker Centrum
als sprekend voorbeeld:
In 2006 is gestart met de aanleg van een nieuw ov-knooppunt in Pijnacker Centrum, bedoeld om metroverkeer met hoge frequentie mogelijk te maken. Bij het ontwerp is aandacht besteed aan de integratie in de omgeving, met oog voor verblijfsruimten, groenstructuren en het ontvlechten van verschillende vervoersstromen. Tot nu is het beheer en onderhoud gericht op de instandhouding van de primaire functies van het knooppunt — de vervoersstromen. Net als bij veel andere ov-knooppunten is er daarbij weinig aandacht geweest voor het beheer en onderhoud van beleving, toegankelijkheid, verblijfskwaliteit en inpassing in de openbare ruimte. Die eenzijdige focus is inmiddels goed zichtbaar in het verval van zowel het knooppunt zelf als de omliggende omgeving.
Andere stakeholders
Naast vervoerders krijgen ook de andere stakeholders op ov-knooppunten te maken met toenemende kosten en bezuinigingen. Wegbeheerders zijn vaak verantwoordelijk voor het gebied rondom het ov-knooppunt. Zij krijgen te maken met stijgende kosten (bijvoorbeeld jeugdzorg) én bezuinigingen. Door het krimpen van het gemeentefonds vanaf 2026 en een nieuw financieringssysteem voor inflatiecompensatie neemt het gemeentelijk tekort verder toe.
Daardoor staan gemeenten voor vaker voor lastige keuzes: kies je voor het opvangen van het tekort in de jeugdzorg of kies je voor die losliggende tegels op het station? Met beperkte middelen zijn er een hoop investeringskeuzes “belangrijker en logischer” dan de secundaire functies van een ov-knooppunt. Door minder beschikbare middelen voor het beheer van ov-knooppunten worden deze plekken minder aantrekkelijk. Achterblijvend beheer en onderhoud van ov-knooppunten leidt tot verval van de openbare ruimte, een slechtere reiservaring en een afname van de aantrekkelijkheid en veiligheid. Dit kan reizigers ontmoedigen, overstappen bemoeilijken en de functie van het knooppunt als verblijfsplek ondermijnen. Veranker beheer en onderhoud als integraal onderdeel van knooppuntontwikkeling.
Om de kwaliteit, veiligheid en toekomstbestendigheid van ov-knooppunten te waarborgen, is een structurele verankering van beheer en onderhoud in de volledige levenscyclus van knooppuntontwikkeling noodzakelijk.
Meest gelezen vandaag
Meer artikelen met dit thema
Provincies moeten rol als aanjager publieke mobiliteit pakken
8 aug om 10:54 uurDe provincies en de vervoerregio’s hebben een sleutelrol bij het slimmer en samenhangender organiseren van…
“Investeer in ov als hefboom voor economische en ruimtelijke ontwikkeling”
8 aug om 10:25 uurDaan van Gent en Freek Lier, beide adviseur bij adviesbureau Decisio, maken zich zorgen over de manier waarop…
Het gebrek aan financiering: wie zitten er op de blaren? Een verkenning langs sociale klassen
18 jul om 09:52 uurHet kabinet heeft ingrijpende bezuinigingen op het openbaar vervoer aangekondigd. De gevolgen hiervan zijn …
Gemeenten bepalen zelf inzet boetegeld EBS
8 jul om 16:35 uurDe gemeenten in Zaanstreek-Waterland mogen zelf bepalen hoe zij boetegeld, opgelegd aan vervoerder EBS,…
Eerste ‘Buitenpoort’ van Nederland bij station Bussum Zuid
24 jun om 09:22 uurOp 18 juni was de officiële opening van de eerste Buitenpoort in Nederland op station Bussum Zuid. Een…
KiM: bij flexvervoer is meer aandacht nodig voor de reiziger
10 jun om 11:23 uurDe invoering van flexvervoer leidt lang niet altijd tot betere bereikbaarheid. Dat blijkt uit het rapport '…
Ov-sector luidt noodklok tegen bezuinigingen
6 jun om 14:25 uurOp dinsdag 10 juni om 08.45 uur klinkt er in de regio’s Amsterdam en Rotterdam Den Haag een ongebruikelijk…
Westelijke entreetunnel Amsterdam CS na twee jaar hinder weer open
2 jun om 11:17 uurDe vernieuwde westelijke reizigerstunnel van Amsterdam Centraal is in gebruik genomen. Na bijna twee jaar van…