Het mes snijdt aan twee kanten

Er zijn veel verschillende zaken die sociale veiligheid beïnvloeden en daarmee is sociale veiligheid ook gelijk een complexe opgave. Iedereen ervaart sociale veiligheid anders, ook verschilt de mate waarin nog in de tijd. Het mes snijdt vaak aan twee kanten wanneer er maatregelen worden getroffen, denk hierbij het ophangen van camera’s: het vergroot enerzijds de objectieve veiligheid, maar kan tegelijkertijd bijdragen aan een groter gevoel van onveiligheid. Immers, 
‘er hangen hier camera’s, dus het zal wel onveilig zijn’. Het lastige van sociale veiligheid is dat het overal plaatsvindt, ook buiten de directe invloedskaders van het ov-systeem. Het verbeteren van sociale veiligheid dient dan ook top-down én bottom-up te gebeuren en ook buiten de ov-sector. De ketenregisseur (bijvoorbeeld het ministerie, vervoerders of gemeenten) zijn verantwoordelijk voor sociale veiligheid in de keten, maar door de versplinterde governance lijkt het lastig hier regie op te nemen. De gehele keten moet in balans zijn om tot een positieve ervaring te leiden. Dat betekent dat een gesloopt bushokje als start van je reis veel van de positieve inspanningen verderop in de keten teniet kan doen. Met het landelijke convenant “sociale veiligheid in het ov” wordt op dit deel van sociale veiligheid ingezet. Ondertussen is een bottom-upaanpak ook noodzakelijk: reizigers kunnen een actieve rol hebben in het verbeteren van de sociale veiligheid. Ook al is dit niet altijd even gemakkelijk. Desondanks is deze kant veelal onderbelicht in Nederland, terwijl er in het buitenland meer aandacht aan besteed wordt. 

Een aantal mooie internationale voorbeelden laat zien hoe we de reiziger kunnen aanspreken op en betrekken bij dit thema. De buitenlandse voorbeelden gaan veelal uit van positief gedrag van de reizigers en stimuleren dat in de communicatie.