Europa: hoofdrailnet openstellen in 2019

Deze ingrijpende verandering zou betekenen dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu het Nederlandse hoofdrailnet niet weer tien jaar onderhands gunt aan NS, maar het binnen vijf jaar openbaar aanbesteedt of tijdens de looptijd concurrerende binnenlandse commerciële treindiensten toelaat. Het Europese parlement en de lidstaten moeten het Vierde spoorwegpakket van de Europese Commissie nog wel goedkeuren.

Om toetreding van nieuwe vervoerders te vergemakkelijken wil de commissie de administratieve rompslomp beperken. Zo komt er één Europese typegoedkeuring voor materieel en één Europees veiligheidscertificaat per vervoerder. Dat moet ervoor zorgen dat nieuwe vervoerders 20 procent sneller kunnen toetreden tegen 20 procent lagere kosten. Nu moeten vervoerders nog per lidstaat materieel laten keuren en de veiligheid regelen. Door de maatregelen kunnen alle railvervoerders samen een half miljard euro besparen tot 2025.

Meer concurrentie op en om het spoor kan volgens de Europese Commissie tot 2035 zo’n 40 miljard euro financieel voordeel opleveren voor burgers en bedrijven en jaarlijks circa 16 miljard extra reizigerskilometers via het spoor.

De internationale Europese spoormarkt is al geliberaliseerd: zowel voor reizigers als voor goederen. De meeste binnenlandse reizigersmarkten zitten nog potdicht. Alleen Groot-Brittannië en Zweden hebben hun markten opengesteld. Duitsland, Italië, Nederland, Oostenrijk en Tsjechië kennen een beperkte openstelling, van meestal alleen regionale spoorlijnen. De ervaring leert dat dankzij concurrentie de frequentie, de kwaliteit en de tevredenheid van de reizigers stijgen. Ook rekent de Europese Commissie op extra werkgelegenheid.