Spoorsector: handen af van ProRail

woensdag 8 juni 2016
timer 4 min

Geen enkele bij het spoor betrokken partij vindt het nodig om ProRail onder direct toezicht van IenM te plaatsen, zoals het kabinet wil. Dat bleek vandaag tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer.

ProRail moet weer een publieke organisatie worden, kondigde het kabinet vorige maand aan naar aanleiding van de Fyra-enquête. Niet dat ProRail iets fout had gedaan in dat dossier. De regering wil alleen meer grip op de uitvoeringsorganisatie zonder bemoeienis van de raad van commissarissen. Een verleden van kostenoverschrijdingen en slechte financiële planning spelen daarbij een rol. Nog dit jaar wil het kabinet de bv-structuur van ProRail wijzigen.

Pier Eringa, president-directeur van ProRail, gebruikt in de Kamer zijn vorige baan als ziekenhuisdirecteur als metafoor. “Patiënt ProRail is zeker niet doodziek, maar heeft wellicht wat verhoging. Een paracetamol en het eigen immuunsysteem kunnen ervoor zorgen dat het in orde komt, daarvoor hoeft de structuur van de organisatie niet overhoop.”

Geen prioriteit
Volgens Eringa zijn de financiën en de bedrijfsprocessen nu op orde. “De punctualiteit van de treinen scoort boven de 90 procent, de veiligheid is goed, het aantal door ProRail veroorzaakte storingen neem af. De ordeningsdiscussie op het spoor is belangrijk, maar heeft geen prioriteit. Nu is alle energie nodig voor het verbeteren van de bereikbaarheid van de Randstad en Schiphol, het invoeren van Ertms en het in goede banen leiden van het goederenvervoer.”

In het onderbrengen van ProRail bij de overheid ziet Eringa geen voordelen. “Dan moet je meer waarborgen inbouwen om de onafhankelijkheid te garanderen. Want het moet wel gebeuren in lijn met de Europese regelgeving. ProRail is er voor alle vervoerders en moet dus onafhankelijk zijn. Anders dan Rijkswaterstaat zijn wij geaard in de spoorsector. Laten we ons richten op het verbeteren van de prestaties op het spoor, en niet op bestuurlijke drukte.”

Neem de tijd
President-directeur Roger van Boxtel van NS ondersteunt het betoog van Eringa. “De samenwerking met ProRail verloopt goed, de resultaten verbeteren, waarom ingrijpen in de structuur? Er liggen enorme opgaven zoals Schiphol, de Intercity Direct, de HSL-benutting, daar hebben we ProRail hard bij nodig. De reiziger is er het meest mee gebaat dat wij elkaar elke dag opzoeken. De ordeningsdiscussie moet ook worden gevoerd, maar neem daar rustig de tijd voor.”

Ook Frank van Setten van Arriva, die het woord voert namens FMN (de commerciële personenvervoeders), vindt dat het kabinet zijn energie beter kan gebruiken. “Ik heb nog nooit een reiziger gesproken die vroeg hoe ProRail nu eigenlijk is opgehangen. Een structuurwijziging als vermeende oplossing voor zaken die in het verleden fout zijn gegaan, daar zit de reiziger niet op te wachten. Die wil dat we samenwerken om tot goed openbaar vervoer te komen.”

Gebrek aan kennis
Volgens Arriën Kruyt, voorzitter van Rover, heeft IenM genoeg instrumenten om ProRail aan te sturen. Er zijn ‘rare dingen gebeurd’ die hij wijt aan het gebrek aan kennis op het ministerie. “Wat IenM nodig heeft is een kleine staf van toegewijde ambtenaren die alles weten van het spoor. Bij elk nieuw model dat je bedenkt, moet je zorgen dat er onafhankelijk toezicht is. Als de staatssecretaris geen fiducie heeft in de raad van commissarissen zou een onafhankelijke toezichthouder kunnen helpen.”

Kruyt weet wel waarom het in het verleden fout ging tussen het ministerie van IenM en ProRail. “De wisselwerking tussen de toenmalige ProRail-directeuren en de bewindslieden was slecht. Bij problemen wezen ze naar elkaar: Ik ga er niet over.”

Rikus Spithorst van Maatschappij voor Beter OV noemt het onverstandig om ProRail onder te brengen bij de overheid die 100 procent van de aandelen heeft van het grootste vervoerbedrijf op het spoor, NS dus. “ProRail moet doorgaan met orde op zaken stellen. En als de overheid niet tevreden is over de prestaties van NS en ProRail, kan ze de concessies openbreken en de eisen opschroeven.”

Spoorcommissaris
Het KNV van Ad Toet ziet evenmin voordelen in een structuurwijziging van ProRail. “De raad van commissarissen houdt toezicht, die moet je juist niet afschaffen. Terwijl in Europa het Vierde Spoorpakket bijna is afgerond, gaan wij hier in Nederland opnieuw discussiëren over de structuur.” De vergelijking met Rijkswaterstaat, als uitvoeringsorganisatie van de overheid, gaat mank. “Een trein heeft namelijk geen stuur. ProRail moet jaren van tevoren een dienstregeling maken. Beter is het om de capaciteit in Den Haag te versterken door een onafhankelijke spoorcommissaris aan te stellen.”

Als de overheid ontevreden is over de prestaties van NS en ProRail, dan kunnen deze bedrijven al niet voldoen aan de eisen in de huidige concessies. Wat helpt dan het opschroeven van die eisen?. Dat begrijpt een leek niet zo één-twee-drie.

Zoals vaak heeft iedereen wel een beetje gelijk. Rover en Rikus Spithorst hebben gelijk met hun analyse maar het ligt ingewikkelder bij NS en Prorail die in hun enorme apparaten vele opvattingen (of hobbies?) koesteren die om de voorrang strijden. Noch I en M, inderdaad te weinig kennis, noch de Raden van besturen/commissarissen krijgen of willen er echt een vinger achter. Zij hebben geen eigen apparaat en zitten te dicht op elkaar in de circuits. Ook de rol van de vakbonden is erg onderbelicht gebleven met hun soms te grote invloed op de dienstregeling. Kortom een voorbeeld van een slecht werkend poldermodel in ieder geval voor de REIZIGER en groei OV. Ook de rol van de rail voor het goederenvervoer marginaliseert te veel. Denk aan het klimaatbeleid en de overvolle wegen met internationaal vervoer. Tot slot de politiek die ondanks een goede parlementaire Fyraenquete vervolgens wellicht weer zal meegaan met bijv NS-directie die overweegt na 2019 WEL weer aanbestedingen te doen op regionale trajecten en KIOSK na druk vakbonden wel wellicht weer wil handhaven. Het houdt ook nooit eens op. En een nieuw parlement in 2017 begint weer vrolijk van voren af aan. Wie doorbreekt deze vicieuze cirkel en plaats consumenten-OV echt eens op plaats 1?

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Spoordijken misschien niet goed genoeg voor zwaardere en langere treinen

11 dec 2023

Er is meer onderzoek nodig naar de stabiliteit van spoordijken om zeker te weten dat deze grond het groeiende…

Lees verder »

BRT: Kansrijk, maar gemakkelijk noch goedkoop

1 dec 2023

Dit artikel is een voorpublicatie van het boek ‘Betere bus’, over BRT en andere vormen van hoogwaardig…

Lees verder »

Hoe ontwerp kan bijdragen aan (on)toegankelijkheid

25 sep 2023
De fysieke toegankelijkheid van het openbaar vervoer wordt geregeld in de Wet gelijke behandeling op grond van…
Lees verder »
descriptionArtikel

Blog: Oplossing voor verdwijning van bushaltes?

2 mei 2023
Bushaltes verdwijnen steeds vaker uit dorpen, omdat buslijnen worden gestrekt. Een bepaalde groep reizigers wordt…
Lees verder »
descriptionArtikel

PBL: (1)500 bushaltes minder in vijf jaar

2 mrt 2023

Het aantal bushaltes is de afgelopen vijf jaar met 527 afgenomen, inventariseerde tv-programma Pointer. Volgens…

Lees verder »

Blinde vlek ov-gevaar andere weggebruikers

13 dec 2022

Het openbaar vervoer is uitermate veilig voor de inzittenden van trein, tram en bus, maar er is een blinde vlek…

Lees verder »

Deltaplan versterkt ov én woningbouw Noord-Nederland

2 dec 2022

Drie ov-maatregelen en overheveling van tienduizenden extra woningen vanuit de Randstad naar Noord-Nederland…

Lees verder »
descriptionArtikel

Grote investeringen in bereikbaarheid Zuid-Holland

15 nov 2022

Het Rijk, de Metropoolregio Rotterdam/Den Haag, Provincie Zuid-Holland en de gemeentes Den Haag en Rotterdam…

Lees verder »