De trein van Vriezenveen

donderdag 4 november 2021

De afgelopen decennia is in veel Europese landen de rurale railinfrastructuur op grote schaal ontmanteld. Neem bijvoorbeeld Portugal, waar een aanzienlijke deel Europees geld is gebruikt om autowegen aan te leggen, maar waar tegelijkertijd streekspoorlijnen werden gesloten naar plaatsen als Amarante (met circa 60.000 inwoners, in het district Porto). Inmiddels is men zich daar bewust geworden van de sociale en economische schade die de sluiting voor dit soort steden heeft veroorzaakt. Maar railinfrastructuur (op)nieuw aanleggen blijkt bepaald niet gemakkelijk. 

Aan deze sombere geschiedenis moest ik een paar weken geleden denken toen ik in de mooie Blauwnet-trein van Vriezenveen naar Almelo zat. Voor wie niet bekend is met deze streek: Vriezenveen, een dorp met iets minder dan 14.000 inwoners, ligt een kilometer of zes boven Almelo. De comfortabele rit duurt amper vijf minuten en bracht me pal in het centrum van de stad. Een eerdere autorit was heel wat minder handig en snel verlopen. 

Wat een feest, deze trein. Wat goed dat het lijntje van Mariënberg naar Almelo (ruim 72.000 inwoners) nooit is gesloopt. Sterker nog: de lijn was de eerste regionale spoordienst die in Nederland eind jaren ‘90 werd aanbesteed. De plaatselijke bevolking had zich tegen de voorgenomen sluiting gekeerd en de Regio Twente en de Provincie Overijssel besloten daarom de lijn aan te besteden. Het toenmalige Oostnet bood de laagste prijs en mocht de lijn gaan exploiteren. Voor de liefhebbers: sinds 2013 rijdt Arriva er met treinen van het type LINT. 

Breek met de beperkende en beklemmende focus op kostenefficiency en stel de maatschappelijke voordelen en noodzaak voorop 

Dit succesverhaal illustreert de wederopleving van regionale spoorwegnetwerken in Nederland met behulp van bestuurlijke decentralisatie en commerciële aanbesteding. Maar het laat ook zien dat de basis van het succes, namelijk het concurreren op laagste prijs, essentieel is geweest voor het welslagen van dit soort ov-projecten. En nu, zo’n 25 jaar later, is het tijd om de balans op te maken, want het mikken op kostenefficiency blijkt – ook al voor ‘corona’ – steeds moeilijker. En als rechtvaardiging voor nieuwe projecten is kostenefficiency kennelijk te smal, want de afgelopen jaren zijn er niet al te veel ambities in de spoorsector ten toon gespreid. 

Onlangs presenteerde daarentegen de Portugese minister voor transport en huisvesting zijn nationale spoorwegplan. Doel ervan is om de veertigjarige de-investering in de spoorinfrastructuur van zijn land terug te draaien. Elke plaats met 20.000 inwoners of meer zou door de trein met zijn districtshoofdstad verbonden moeten zijn. Opvallend: de belangrijkste argumentatie en rechtvaardiging van het ambitieuze plan is niet zozeer kostenefficiency, maar de sociale en economische voordelen die aan railvervoer worden toegedicht, waarbij expliciet het belang voor het milieu is genoemd. 

Breek met de beperkende en beklemmende focus op kostenefficiency en stel de maatschappelijke voordelen en noodzaak voorop. Pas dan is het mogelijk om aan de toekomst van rurale spoorwegen, en al het andere openbaar vervoer, te gaan werken. Oftewel: laten we het ov ontwikkelen in de zin van de ‘drastische en grootschalige maatregelen’ die in het recente IPCC-rapport nodig worden geacht om de opwarming van onze aarde te bestrijden. 

De auteur is erbij vergeten te vertellen dat in Vriezenveen het 2e spoor ontmanteld is, waardoor kruisen dus niet meer mogelijk is en de kans op vertragingen dus ook toeneemt, (in Beesd staat hetzelfde lot ook te wachten en het elektrificeren van de Maaslijn gaat ook deels gepaard met bezuinigingen; domme wel te verstaan!). Hij had eens ook wat mogen schrijven over de afbraak in Nederland, niet wat lijnen betreft maar wel dingen als het verminderen van wissels, kruisingsmogelijkheden en dergelijke.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Schiphol in gesprek met NS en ProRail

21 mrt om 14:56 uur

Schiphol wil met NS en ProRail in gesprek over de verstoring rondom de luchthaven. De luchthaven wil de recente…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe treinen voor MerwedeLingelijn vanaf 2027

18 mrt om 13:34 uur

QBuzz en de provincie Zuid-Holland investeren vanwege de invoering van ERTMS in nieuwe treinen voor de …

Lees verder »
descriptionArtikel

Tot 2030 overlast voor treinreizigers, Amersfoort deze zomer amper bereikbaar

4 mrt om 16:28 uur

Treinreizigers ervaren vanaf dit jaar tot aan 2030 meer overlast door spoorwerkzaamheden. ProRail verwacht dat…

Lees verder »
descriptionArtikel

NS toont rode cijfers, treinkaartjes duurder in 2025

27 feb om 12:35 uur

De jaarcijfers van NS laten geen positief beeld zien. In 2023 was het operationele verlies 191 miljoen euro.…

Lees verder »
descriptionArtikel

NS: Pittig jaar voor de boeg

26 jan om 08:48 uur

NS waarschuwt treinreizigers voor een 'pittig jaar', vanwege geplande werkzaamheden, vertragingen en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Spoordijken misschien niet goed genoeg voor zwaardere en langere treinen

11 dec 2023

Er is meer onderzoek nodig naar de stabiliteit van spoordijken om zeker te weten dat deze grond het groeiende…

Lees verder »

Nederland Bussenland

31 okt 2023

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd, voor het verplaatsen van de strijdkrachten, de auto verder ontwikkeld tot…

Lees verder »
flash_onNieuws

Busworld 2023: MAN presenteert elektrische LE-lijnbus

20 okt 2023

De elektrische stadsbus van MAN Truck & Bus, de Lion City E, is door vakjournalisten uitgeroepen tot Bus of…

Lees verder »