'Nieuw' Blue Amigo behoudt de vaart

Zes jaar geleden vertrok Gerbrand Schutten naar Vlaanderen, om in Antwerpen de 'nieuwe tak van sport' ov te water op te bouwen. Maar sinds 1 januari 2022 is hij terug in Nederland en exploiteert hij met de nieuwe vervoerder Blue Amigo het Personenvervoer over Water in de Drechtsteden. OV-Magazine reisde een middagje mee. “Dit is een transitiejaar, geef het even de tijd."

Het is donderdag 31 maart. Veerdienst 22 om 16.15 vertrekt vanaf het Veerplein in Zwijndrecht en telt een handjevol reizigers aan boord. Sommigen hebben er net een fietstocht opzitten en reizen het laatste stukje per veerpont, anderen gebruiken het voor woon-werkverkeer. “Fijn, zo’n snelle waterbus”, vertelt een vrouwelijke passagier opgewekt. Ze werkt bij Smart Delta Drechtsteden. “Het is een stuk aangenamer over het water te varen dan in een bus te zitten. Bovendien kost dit geen extra asfalt, want de rivier ligt er al. En je hebt geen last van files.”

Bekijk ook de beeldreportage: Blue Amigo vaart verder in Drechtsteden

Zo’n vijf minuten later meren we aan op de Merwedekade in Dordrecht en laat de steward de loopplank, met een druk op de knop, uitzwaaien. De medewerkster van de Drechtsteden stapt uit. Om in haar woonplaats Sliedrecht te komen, moet ze zo’n 20 minuten wachten op lijn 23. “Sinds de nieuwe vervoerder vaart, zijn de aankomst- en vertrektijden gewijzigd. Dat pakt voor mij nadelig uit, maar ik ben blij dat de waterbus tenminste nog vaart.” De steward die de OV-chipkaarten komt checken knikt instemmend: “Ik zou niet snel op een gewone bus willen rijden, ik houd van het water. De waterbus heeft iets bijzonders.”

Bloed kruipt waar het niet gaan kan

Dat de waterbus zou stoppen met varen, was wat Gerbrand Schutten betreft nooit een optie. Schutten, opgegroeid in de ‘partyschepenbusiness’, houdt zich sinds zijn afstuderen in 1999 al bezig met ov over water. Eerst op de lijn Almere – Huizen, later in Rotterdam op de verbinding Rotterdam – Heijplaat RDM Campus. Enkele jaren geleden, in 2016, besloot hij te vertrekken uit Nederland en zich te focussen op de Vlaamse markt. In verband met grootschalige wegwerkzaamheden zocht de Antwerpse schepen Marc de Peel alternatieve vervoermiddelen en kwam zo uit bij watervervoer. Schuttens bedrijf Aqualiner startte samen met Swets Maritiem, gespecialiseerd in de nautische toerismesector, DeWaterbus.

Inmiddels vaart het bedrijf vier snelle veren vanuit de Antwerpse haven. “In Vlaanderen kenden ze dat nog niet. Antwerpen is echt trots dat het nu een fast-ferrydienst heeft”, vertelt hij vanuit het transparante hoofdkantoor in Zwijndrecht. “In Vlaanderen kenden ze dat nog niet. Antwerpen is echt trots dat het nu een fast-ferrydienst heeft. Reizigers zijn ook enthousiast: zo’n 70 procent gebruikt het voor utilitaire doelen”, legt Schutten uit. Tijdens het referaat komt Thierry van Steenbergen het kantoor binnenlopen. De Vlaamse operationeel directeur is nu zo’n drie jaar ‘aan boord’ en komt even wat overleggen – alsof het zo gepland is. “We kozen voor een lokale aanpak, want de Vlaamse markt werkt toch heel anders dan de Nederlandse en dus hadden we een Vlaamse directeur nodig”, aldus de Nederlandse directeur. “Sinds 2019 zien we een 18 procent reizigersgroei – corona niet meegerekend. Dus dat gaat goed."

Maar het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Nadat een eerste aanbestedingsronde van de concessie Personenvervoer over Water Rotterdam – Drechtsteden (PoW) in 2019 geen inschrijvers opleverde, ging opdrachtgever provincie Zuid-Holland over tot een tweede ronde. Schutten en compagnon Swets besloten ‘een gokje te wagen’. “We wilden ons eigenlijk focussen op Vlaanderen, maar als ondernemer moet je kansen pakken als die zich aandienen. Het was nu of nooit”, klinkt het opgewekt. Nadat Aqualiner en Swets Martitem de aanbesteding wonnen van Aquabus, de combinatie van Arriva en rederij Doeksen, besloten Schutten en Swets hun combinatie om te dopen tot Blue Amigo. Aquabus ging in beroep tegen de gunning, maar dat bood geen soelaas.

Opstartproblemen

Nu Blue Amigo zo’n vier maanden vaart, draait het volgens Schutten operationeel goed – ondanks de opstartproblemen. Aanvankelijk beloofde het bedrijf vanaf 1 januari met een volledig nieuwe zero-emissievloot te varen, maar vanwege de coronapandemie en vertragende materiaalleveringen lukte dat niet. De eerste elektrische veren zijn net gebouwd op de scheepswerf van leverancier Damen Shipyards in Antalya (Turkije). Vanwege de vertraging legde Zuid-Holland de vervoerder wel een boete op. Blue Amigo nam de dieselvloot van Aquabus over, evenals het personeel. Bovendien beleefde de nieuwe vervoerder, mede door corona, een matige start. “In januari en februari vaarde minder dan 50 procent van de reizigers ten opzichte van 2019 met de waterbus. Gelukkig trok het in maart al aan”, erkent Schutten. “Dit jaar is nog een echt overgangsjaar, we zijn in transitie.”

Dat hoorde het personeel onlangs ook op een vergadering, vertelt de steward aan boord van veerdienst 22, terwijl we aan de Dordtse Merwedekade wachten tot een oudere dame aan boord is gestapt. Het is inmiddels 16.22. Hij gooit snel de touwen los, want om 16.26 moet hij aanmeren bij de Veerdam in Papendrecht om vervolgens om 16.43 terug te zijn aan het Veerplein in Zwijndrecht. In amper 28 minuten zit de omloop er dan op. “We hebben als personeel nauwelijks tijd om even te plassen”, stelt hij enigszins geïrriteerd vast. “Het tijdschema is erg krap.”

Dat zit zo, vertelt zijn directeur Gerbrand Schutten. Blue Amigo verhoogde de frequentie op lijn 22 Dordrecht – Papendrecht naar vier keer per uur. Nieuw is bovendien dat Papendrecht, Dordrecht en Zwijndrecht zijn gekoppeld in een verendriehoek. Hierdoor heeft Zwijndrecht een betere aansluiting op de rest van waterbusnetwerk. In de zomerdienstregeling doet lijn 22 eveneens Dordrecht Hooikade aan, in de winterdienst niet. Blue Amigo exploiteert ook nog steeds lijn 23 Dordrecht Merwekade – Sliedrecht Middeldiep, hoewel deze in de tweede aanbestedingsronde niet meer als harde eis was opgenomen.

Toekomstperspectief

Het grootste deel van de bemanning werkte vorig jaar nog voor Aquabus, vertelt de steward aan boord, dat al jarenlang ervaring had met ov over water. Blue Amigo is nieuw in het ov en dus is het wennen. “Natuurlijk verandert er veel bij een wisseling van de wacht”, zegt hij, terwijl we terugvaren naar Zwijndrecht. Tijdens een recente personeelsvergadering deed Schutten nog zijn toekomstvisie uit de doeken. “Dat zijn mooie toekomstplannen, maar daar heeft het personeel nu niet zoveel aan. Wij willen dat het nu beter draait.”

Vanuit het kantoor aan de Oude Maas toont Schutten in een PowerPoint-presentatie vergezichten van geüpgradede haltes, groene kades en ware mobiliteitshubs rond de waterbushaltes. “We hebben een visie op verduurzaming voor de komende dertig jaar, maar willen ook aansluiten op de Spoorzones van NS en ProRail en nieuwe haltes bouwen, zoals Rivium (in Capelle aan de IJssel) en Kop van Zuid (in Rotterdam). Vervoerskundig én commercieel valt er veel te winnen. Dus er zijn voldoende opgaves voor de komende twintig jaar. Zoals ik al zei: dit is een transitiejaar, geef het even de tijd.”

Schutten wil die haltes, samen met zijn opdrachtgevers, beter vermarkten. “Reizigers gaan niet náár de waterbus, maar mét de waterbus naar Kinderdijk of de Biesbosch. Dan moeten we ons focussen op de bestemming. Bestemmingsmarketing is het toverwoord. Waterbushalte Biesbosch lijkt nu eerder te passen bij Guantánamo Bay, het past niet in de groene omgeving. Dat kan attractiever: de parkeerplaats van de Efteling is een goed voorbeeld. Ik wil ook muziek op mijn haltes, net zoals de RET op metrostations. Het grootste doel is om een kwaliteitsslag te maken op de haltes van ons netwerk.”

Niet alleen met die bestemmingsvisie hoopt Schutten de scepsis bij de bemanning weg te nemen, maar ook met de instroom van het nieuwe materieel. Later dit jaar worden de dieselveren vervangen door drie volledig elektrische en zes hybride veren, waarna de hybriden in 2029 volledig worden vervangen door elektrische modellen. Onder het dek wordt ruimte ingebouwd om modulaire batterijpakketten te verwisselen. “In de OV-klantenbarometer scoorde de waterbus altijd slecht op geluid”, zegt de Amigo-CEO. “Dat wordt beter als alle dieselmotoren straks zijn vervangen.” Een passagier aan boord van lijn 22 kijkt daar nu alvast erg naar uit. “Als die schepen minder herrie maken en CO2 uitstoten, is dat goed voor de flora én fauna in de omgeving.”

RDM Campus heeft een mobiliteitsprobleem

Sinds 1 januari 2022 vaart er geen snelle veerverbinding meer tussen Rotterdam Heijplaat, Katendrecht, Delfhaven en Hoek van Holland. Dit tegen het zere been van bewoners en studenten en werknemers van de RDM Campus. Diverse bewonersinitiatieven lieten al vaker hun ongenoegen blijken over het verdwijnen van de snelle waterverbinding. Schutten kan daar tot zijn spijt alleen weinig mee: “Blue Amigo vaart de concessie Personenvervoer over Water Oost. RDM Campus behoort tot de concessie PoW West.” Volgens Schutten kon de vervoerder aldaar, Watertaxi Rotterdam, besluiten de RDM Campus minder vaak aan te doen, omdat daarvoor ruimte was gelaten in concessievoorwaarden.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 2/2022. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.